بیمه بیکاری از انواع بیمه‌های تحت پوشش تامین اجتماعی است که برای افرادی که بدون اراده و به شکل موقت کار خود را از دست داده‌اند، در نظر گرفته شده است. در واقع ملاک اصلی برخورداری از بیمه بیکاری همین غیر ارادی بودن بیکار شدن است. به این معنی که تنها افرادی میتوانند از این بیمه برخوردار شوند که اخراج از شغل و برکناری آنها از سمت شغلی‌شان به اراده و خواست آنها مربوط نبوده است. در ادامه مطلب با بیمه بیکاری بیشتر آشنا شده و به شرایط و ملاک‌های دریافت آن اشاره خواهیم داشت.
بیمه بیکاری چیست؟
بر اساس قانون کار افرادی که تحت بیمه تامین اجتماعی هستند و بنا به دلایلی نظیر تعطیلی شرکت، اخراج از کار و غیره از کار بر کنار می‌شوند، بیکار موقت محسوب می‌شوند و میتوانند از بیمه‌ای تحت عنوان بیمه بیکاری استفاده نمایند. در واقع بیکاران موقت افرادی هستند که بدون میل و اراده شخصی مجبور به ترک کار شده‌اند و کار خود را از دست داده‌اند. این افراد میتوانند تا زمان پیدا کردن کار جدید از بیمه بیکاری تامین اجتماعی استفاده کنند و تحت پوشش آن قرار بگیرند. البته بیمه بیکاری شرایط و قوانین زیادی دارد که با توجه به شرایط هر فردی متفاوت است.
بیمه بیکاری به چه افرادی تعلق می‌گیرد؟
همانطور که در بخش قبلی اشاره کردیم، از نظر قانون کار افرادی بیکار موقت محسوب می‌شوند که بدون میل و اراده خود بیکار شده‌اند و کار خود را از دست داده‌اند. این دسته از افراد طبق قانون بیمه بیکاری جدید میتوانند از بیمه بیکاری برخوردار شوند. ارادی یا غیر ارادی بودن بیکاری فرد هم به تشخیص کمیته‌ای متشکل از چند نماینده سازمان تامین اجتماعی و اداره کار بستگی دارد. افرادی هم که به علت حوادثی نظیر زلزله، سیل، جنگ و یا آتش‌سوزی کار خود را از دست داده باشند، شرایط استفاده از بیمه بیکاری را پیدا می‌کنند. بر این اساس میتوان گفت افرادی که از طریق ترک شغل یا استعفا بیکار شده‌اند، قادر به استفاده از بیمه بیکاری نیستند. همچنین اعضای هیئت مدیره شرکت‌ها نمیتوانند از این بیمه تامین اجتماعی برخوردار شوند.
شرایط پرداخت بیمه بیکاری
مسئول تشخیص ارادی و غیر ارادی بودن بیکاری افراد یک کمیته متشکل از چند نماینده از سازمان تامین اجتماعی و اداره کار و امور اجتماعی محل اشتغال است. در صورتی که کمیته مزبور ارادی بودن بیکار شدن فرد را تایید نماید، تامین اجتماعی پرداخت مستمری بیمه بیکاری را برای بیمه شده در نظر می‌گیرد. بیمه بیکاری مطابق با حداقل دستمزد است. کارگرانی که مشمول این بیمه می‌شوند، پرداخت بیشترین سهم بیمه بیکاری آنها 80 درصد حقوقشان است که این درصد نباید از حداقل مزد کمتر باشد. در خصوص شرایط پرداخت بیمه بیکاری هم باید به موارد زیر اشاره کرد:
- مشمول قانون کار و تامین اجتماعی باشد.
- تبعه کشورهای دیگر نباشد.
- مستمری‌‌بگیر بازنشسته یا از کار افتاده کلی نباشد.
- از حداقل 6 ماه سابقه پرداخت حق بیمه برخوردار باشد.
- در زمره بیمه‌شدگان اختیاری یا صاحبان حرفه و مشاغل آزاد نباشد.
- از یک سال قرارداد کار با پرداخت حق بیمه برخوردار باشد.
- از کارت پایان خدمت (برای آقایان) و یا گواهی اشتغال به تحصیل برخوردار باشد.
لازم به اشاره است که طبق قانون بخشنامه بیمه بیکاری، هیچ محدودیتی از نظر تعداد دفعات استفاده از این بیمه وجود ندارد. به عبارتی از لحاظ قانونی هیچ محدودیتی در تعداد دفعات استفاده از بیمه بیکاری و فاصله بین آنها وجود ندارد.
شرایط قطع بیمه بیکاری
بیمه بیکاری در یکی از شرایط زیر قطع می‌شود:
- فرد مجددا در یک کارگاه یا شرکت مشغول به کار شود.
- فرد بدون دلیل موجه از شرکت در دوره‌های کارآموزی یا سوادآموزی خودداری کند.
- فرد از قبول شغل تخصصی یا شغل مشابهی که به او پیشنهاد شده است خودداری نماید.
- فرد مشمول استفاده از مستمری از کار افتادگی کلی و یا بازنشستگی شود.
- با دریافت دستمزد مدت بلاتکلیفی و تعلیق به کار خود بازگردد.
- مدت زمان قانونی تعیین شده برای دریافت بیمه بیکاری به پایان برسد.
- فرد فوت کند.
مبلغ بیمه بیکاری چقدر است؟
همانطور که می‌دانید حق بیمه بیکاری 3 درصد دستمزد بیمه شده است که توسط کارفرما پرداخت می‌گردد. مبلغی هم که به عنوان حقوق و مستمری برای فرد در نظر گرفته می‌شود 55 درصد حقوق او در زمان اشتغال است که این میزان برای افراد سرپرست خانواده متفاوت است. در صورتی که شخص بیکار شده سرپرست خانواده باشد، به ازای هر فرد تحت تکفل (حداکثر 4 نفر) 10 درصد به این مبلغ افزوده می‌شود. با این حال به طور کلی مبلغ بیمه بیکاری نباید از حداقل دستمزد تعیین شده برای هر سال کمتر یا از 80 درصد متوسط دستمزد بیشتر باشد. حقوق بیمه بیکاری بین دهم تا پانزدهم هر ماه به حساب بیمه شده در بانک رفاه واریز می‌گردد. برای همین جهت دریافت بیمه بیکاری باید در این بانک حساب باز کرد.
مدارک مورد نیاز برای دریافت بیمه بیکاری
فرد بیمه شده برای دریافت بیمه بیکاری باید مدارکی را آماده کرده و آنها را به یکی از واحدهای اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی ارائه دهد. در خصوص مدارک مورد نیاز برای دریافت این بیمه باید به 4 قطعه عکس پرسنلی جدید، اصل و کپی قرارداد یک سال آخر کار یا رای صادر شده، اصل و کپی صفحات شناسنامه و کارت ملی، اصل و کپی مدارک تحصیلی، اصل و کپی کارت پایان خدمت برای آقایان، کپی صفحه اول دفترچه بیمه و نامه عدم نیاز کارفرما اشاره کرد. در نامه عدم نیاز کارفرما باید ذکر شود که از فلان تاریخ به حضور فرد در مجموعه نیازی نمی‌باشد. تاریخ مندرج در نامه باید یک روز بعد از تاریخ پایان قرارداد کار و آخرین روز ذکر شده در لیست بیمه باشد. برای مثال اگر تاریخ پایان قرارداد کار 31/03/1403 باشد، تاریخ عدم نیاز به حضور در کارگاه باید 01/04/1403 ذکر شود.
مهلت درخواست بیمه بیکاری چقدر است؟
برای دریافت مقرری بیمه بیکاری، متقاضی باید حداکثر تا سی روز بعد از بیکاری برای این کار اقدام کرده و موضوع را به واحدهای مربوطه اطلاع دهد. در صورتی که متقاضی به این موضوع توجهی نکرده و بعد از سی روز موضوع را به ادارات مربوطه گزارش دهد، به تایید هیئت اختلاف اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی و عذر موجه نیاز بوده و در صورت تایید این بازه زمانی به سه ماه افزایش پیدا می‌کند.
جمع بندی
در این مطلب در خصوص بیمه بیکاری صحبت کردیم و با شرایط دریافت آن آشنا شدیم. بیمه بیکاری یک طرح حمایتی برای افرادی است که از سابقه بیمه برخوردار هستند و به صورت غیر ارادی از کار بیکار شده‌اند. این افراد میتوانند تا زمان اشتغال به کار جدید، حقوق بیمه بیکاری دریافت کنند. در صورتی که به اطلاعات بیشتری در این زمینه نیاز دارید، میتوانید با کارشناسان اداره کار مجموعه آسان کار تماس حاصل فرمایید.
