آشنایی با نحوه محاسبه حق بیمه

یکی از مبالغی که از حقوق کارکنان کسر می‌شود و بر روی دریافتی آنها اثر دارد، حق بیمه است. افرادی که به صورت قانونی و طبق قانون کار مشغول به فعالیت هستند و تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی می‌باشند، مبلغی تحت عنوان حق بیمه از حقوقشان کسر می‌شود. پرداخت بخشی از این مبلغ بر عهده کارمند/کارگر و بخش دیگر آن بر عهده کارفرما است. حال چیزی که مهم است و قرار است در این مطلب به آن بپردازیم این است که حق بیمه به چه شکلی محاسبه می‌شود و سهم کارمند و کارفرما در حق بیمه چقدر است؟ در ادامه مطلب با نحوه محاسبه حق بیمه آشنا شده و به حق بیمه 1402 نیز اشاره خواهیم داشت.

حق بیمه چیست؟

اگر بخواهیم به تعریف حق بیمه در قانون کار بپردازیم، میتوانیم به ماده 2 قانون تامین اجتماعی و بند 6 آن اشاره کنیم. طبق این بند ماده قانونی ” حق بیمه عبارت از وجوهی است که به حکم این قانون و برای استفاده از مزایای موضوع آن به سازمان پرداخت میگردد.” این یعنی حق بیمه مبلغی است که کارفرما به دلیل بیمه کردن کارمندان خود بخشی از آن را از حقوقشان کسر کرده و با اضافه کردن سهم خود به آن، آن را به سازمان تامین اجتماعی پرداخت می‌کند. کارفرما موظف است که حق و حقوق بیمه را در زمان معین و مقرر پرداخت کند. در غیر این صورت و عدم پرداخت مبلغ حق بیمه، برای او جریمه در نظر گرفته می‌شود.

حق بیمه شامل چه افرادی می‌شود؟

در بند الف ماده 4 قانون تامین اجتماعی آمده است که مشمولین این قانون عبارت از افرادی هستند که به هر عنوان در مقابل دریافت مزد حقوق کار میکنند. این یعنی تمام کسانی که تحت هر عنوانی در ازای دریافت مزد به کار مشغول هستند، مشمول قانون تامین اجتماعی بوده و کارفرما موظف به بیمه کردن آنها و پرداخت حق بیمه سهم خود و فرد بیمه شده است. کارفرما جهت پرداخت حق بیمه باید نسخه‌ای از فهرست حقوق، سهم خود از حق بیمه و همچنین سهم کارکنان را به اداره تامین اجتماعی ارجاع دهد. این مبلغ به حساب سازمان تامین اجتماعی واریز می‌شود و مهلت پرداخت آن تا آخرین روز ماه بعد است. برای مثال برای پرداخت حق بیمه خرداد ماه 1402، میتوان از روز اول الی 31 تیر 1402 اقدام کرد. در صورتی که در مدت زمان مقرر پرداخت حق بیمه صورت نگیرد، به ازای هر یک روز برای کارفرما جریمه در نظر گرفته می‌شود که پرداخت آن هم تنها به عهده کارفرما است و کارمند یا کارگر در این زمینه نقشی ندارند.

سهم کارفرما و کارگر در پرداخت حق بیمه

همانطور که اشاره کردیم بخشی از مبلغ حق بیمه از حقوق کارگران کسر می‌شود. کل مبلغ حق بیمه معادل 30 درصد از حقوق افراد است که از این میزان 23 درصد آن بر عهده کارفرما و 7 درصد آن بر عهده کارگر یا کارمند است. در واقع کارفرما باید این 7 درصد را از حقوق پرسنل خود کم کند و با 23 درصد سهم خود آن را به سازمان تامین اجتماعی پرداخت نماید. با این حال کارفرما موظف به پرداخت این مبلغ به سازمان است و اگر در این رابطه کوتاهی کند، مشمول پرداخت جریمه می‌شود. خوب است همینجا اشاره شود که میزان دریافتی و حقوق افراد بر روی مبلغ حق بیمه تاثیر دارد. در رابطه با مواردی که شامل پرداخت حق بیمه می‌شوند، باید به حقوق و دستمزد، مزایای مستمر شغلی، اضافه کاری، حق الزحمه، نوبت کاری، نسبت کاری، پاداش مستمر و غیره اشاره کرد.

مزایا و مواردی هم که شامل پرداخت حق بیمه نمی‌شوند، عبارت از عیدی و پاداش، بازخرید روزهای مرخصی، هزینه مربوط به عائله مندی، مزایای آخر کار و خسارت اخراج می‌باشد.

پرداخت حق بیمه و مزایای دریافتی در ازای آن

پرداخت حق بیمه مزایایی دارد که شاید برخی نسبت به آن اطلاعی نداشته باشند. با پرداخت ماهیانه حق بیمه، کمک هزینه‌های مختلفی به افراد بیمه شده در شرایط مختلف پرداخت می‌شود. در اینجا به این موارد و مزایای دریافت شده در ازای حق بیمه اشاره می‌کنیم:

• بیمه بیکاری
• کمک هزینه بارداری و زایمان
• کمک هزینه ازدواج
• هزینه‌های مربوط به پروتز، سمعک، عینک طبی و مواردی دیگر
• دریافت مستمری بازنشستگی و از کار افتادگی
• دریافت هزینه‌های بیمه درمانی، حوادث و غرامت دستمزد در روزهای بیماری

این یعنی با پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی و قرارگیری در هر یک از مواد اشاره شده، سازمان تامین اجتماعی مبلغی را به فرد بیمه شده پرداخت می‌کند. بنابراین پرداخت حق بیمه مزایای زیادی را برای افراد دارد.

محاسبه حق بیمه 1402

به طور کلی برای محاسبه حق بیمه از یک فرمول ثابت استفاده می‌شود. بر اساس همین فرمول هم عده‌ای به محاسبه حق بیمه آنلاین می‌پردازند و خیلی سریع مبلغ آن را مشخص می‌نمایند. روش محاسبه حق بیمه با توجه به حقوق نهایی هر فرد صورت می‌گیرد و مبلغ آن برای هر فردی نسبت به دریافتی‌اش متغیر است. در همین رابطه میتوان مبلغ حق بیمه سال 1402 را با توجه به فرمول زیر محاسبه کرد:

مبلغ حق بیمه 1402= ((تعداد روزهای کارکرد * پایه حقوق روزانه) + حق مسکن + بن کارگری) * 30 درصد. پس از رسیدن به این مبلغ، باید 23 درصد آن توسط کارفرما و 7 درصد آن توسط کارگر با کسر از حقوق پرداخت شود.

مبلغ حق بیمه در سال 1402 چقدر است؟

اگر حق مسکن 1402 را برابر با 900 هزار تومان در نظر بگیریم، نرخ حق بیمه 1402 برای ماه‌های سی روزه برابر با 21.924.852 ریال و برای ماه‌های سی و یک روزه برابر 22.455.680 ریال است. مبلغ قابل پرداخت برای کارفرما در ماه‌های 30 روزه برابر با 16.809.053 ریال و برای کارگر برابر با 5.115.799 ریال است. همچنین این مبلغ برای ماه‌های 31 روزه برای کارفرما 17.216.022 ریال و برای کارگر 5.239.659 ریال است.

نحوه محاسبه حق بیمه 15 روزه

حق بیمه را میتوان برای روزهای کمتر از یک ماه نیز در نظر گرفت. برای مثال اگر قرار باشد برای یک کارگر یا کارمند 15 روز حق بیمه رد شود، این امکان وجود دارد. برای افراد با مدت کمتر از یک ماه باید به نسبت مدت کارکرد ضرایب اعمال شود. برای افرادی که از 15 روز کارکرد برخوردار هستند، باید یک دوم یعنی نصف کارکرد کامل محاسبه و پرداخت گردد.

نحوه پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی

برای پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی میتوان از چندین راه استفاده کرد. در اینجا به طور خلاصه به این روش‌ها اشاره می‌کنیم.

• پرداخت حق بیمه از طریق سایت تامین اجتماعی
• پرداخت حق بیمه از طریق سایت بانک ملت
• پرداخت حق بیمه از طریق سایت بانک رفاه کارگران
• پرداخت حق بیمه از طریق دستگاه‌های خودپرداز
• پرداخت حق بیمه با موبایل و از طریق کد USSD
• پرداخت حق بیمه از طریق تلفن بانک
• پرداخت حق بیمه از طریق دستگاه کارتخوان
• پرداخت حق بیمه از طریق اپلیکیشن تامین اجتماعی من

این روش‌ها به صورت غیر حضوری هستند و در حال حاضر افراد زیادی از این طریق برای پرداخت حق بیمه اقدام می‌کنند. اما امکان پرداخت این مبلغ به صورت مراجعه حضوری به کارگزاری‌های بیمه تامین اجتماعی هم فراهم است.

جمع بندی

حق بیمه به وجهی گفته می‌شود که از سوی کارفرما و به صورت ماهیانه به حساب تامین اجتماعی پرداخت می‌شود. هدف از پرداخت این وجه، بهره مندی کارگر از مزایای پرداخت حق بیمه است که در متن به آنها اشاره داشتیم. محاسبه حق بیمه بر اساس پایه حقوق روزانه افراد و همچنین میزان بن کارگری و حق مسکن صورت می‌گیرد. نرخ حق بیمه 1402 با در نظر گرفتن حق مسکن 900 هزار تومان برای ماه‌های سی روزه برابر با 21.924.852 ریال و برای ماه‌های سی و یک روزه برابر 22.455.680 ریال است. با این حال اگر نسبت به حق بیمه و محاسبه آن نیاز به اطلاعات بیشتری داشته باشید، میتوانید با کارشناسان آسان کار در تماس باشید.